Cấu tạo của Transistor

• Kiểm tra Transistor ngược NPN  tương tự kiểm tra
  hai Diode đấu chung cực Anôt, điểm chung là cực B, nếu đo từ B sang C
  và B sang E ( que đen vào B ) thì tương đương như đo hai diode thuận
  chiều => kim lên , tất cả các trường hợp đo khác kim không lên.

• Kiểm tra Transistor thuận  PNP tương tự kiểm tra
  hai Diode đấu chung cực Katôt, điểm chung là cực B của Transistor, nếu
  đo từ B sang C và B sang E ( que đỏ vào B ) thì tương đương như đo hai
  diode thuận chiều => kim lên , tất cả các trường hợp đo khác kim
  không lên.

• Trái với các điều trên là Transistor bị hỏng.

• Transistor có thể bị hỏng ở các trường hợp .
  
  *   Đo thuận chiều từ B sang E hoặc từ B sang C => kim
  không lên là transistor đứt BE hoặc đứt BC
  *  Đo từ B sang E hoặc từ B sang C kim lên cả hai chiều là chập hay dò BE hoặc BC.
  * Đo giữa C và E kim lên là bị chập CE.

* Các hình ảnh minh hoạ khi đo kiểm tra Transistor.

Phép đo cho biết Transistor còn tốt .

• Minh hoạ phép  đo trên : Trước hết nhìn vào
  ký hiệu ta biết được  Transistor trên  là bóng ngược, và các
  chân của Transistor lần lượt là ECB ( dựa vào tên Transistor ). < xem lại phần xác định chân Transistor >

• Bước 1 : Chuẩn bị đo để đồng hồ ở thang x1Ω

• Bước 2  và bước 3 : Đo thuận chiều BE và BC => kim lên .

• Bước 4 và bước 5 : Đo ngược chiều BE và BC => kim không lên.

• Bước 6 : Đo giữa C và E kim không lên

• => Bóng tốt.

———————————————————————-

Phép đo cho biết Transistor bị chập BE

• Bước 1 : Chuẩn bị .

• Bước 2 : Đo thuận giữa B và E kim lên = 0 Ω

• Bước 3: Đo ngược giữa B và E kim lên = 0 Ω

• => Bóng chập BE

—————————————————————–

Phép đo cho biết bóng bị đứt BE

• Bước 1 : Chuẩn bị .

• Bước 2 và 3 : Đo cả hai chiều giữa B và E kim không lên.

• => Bóng đứt BE

———————————————————

Phép đo cho thấy bóng bị chập CE

• Bước 1 : Chuẩn bị .

• Bước 2 và 4 : Đo cả hai chiều giữa C và E kim lên = 0 Ω

• => Bóng chập CE

• Trường hợp đo giữa C và E kim lên một chút là bị dò CE.

4 – Các thông số kỹ thuật của Transistor

4.1 – Các thông số kỹ thuật của Transistor

• Dòng điện cực đại : Là dòng điện giới hạn của transistor, vượt qua dòng giới hạn này Transistor sẽ bị hỏng.
• Điện áp cực đại : Là điện áp  giới hạn của transistor đặt vào cực CE , vượt qua điện áp giới hạn này Transistor sẽ bị đánh thủng.
• Tấn số cắt : Là tần số giới hạn mà Transistor làm việc bình thường, vượt quá tần số này thì độ khuyếch đại của Transistor bị giảm .
• Hệ số khuyếch đại : Là tỷ lệ biến đổi của dòng ICE lớn gấp bao nhiêu lần dòng IBE
• Công xuất cực đại : Khi hoat động Transistor tiêu tán một công xuất P = UCE . ICE nếu công xuất này vượt quá công xuất cực đại của Transistor thì Transistor sẽ bị hỏng .

4.2 -  Một số Transistor đặc biệt .

* Transistor số ( Digital Transistor ) : Transistor số có cấu tạo như Transistor thường nhưng chân B được đấu thêm một điện trở vài chục KΩ

Transistor số thường được sử
dụng trong các mạch công tắc , mạch logic, mạch điều khiển , khi hoạt
động người ta có thể đưa trực tiếp áp lệnh 5V vào chân B để điều khiển
đèn ngắt mở.

Minh hoạ ứng dụng của Transistor Digital

* Ký hiệu : Transistor
Digital  thường có các ký hiệu là DTA…( dền thuận ),
DTC…( đèn ngược ) ,  KRC…( đèn ngược )  KRA…( đèn
thuận),  RN12…( đèn ngược ), RN22…(đèn thuận ), UN…., KSR…
. Thí dụ : DTA132 , DTC 124 vv…

* Transistor công xuất dòng ( công xuất ngang )

Transistor công xuất lớn
thường được gọi là sò. Sò dòng, Sò nguồn vv..các sò này được thiết kế
để điều khiển bộ cao áp hoặc biến áp nguồn xung hoạt động ,  Chúng
thường  có điện áp  hoạt động cao và cho dòng chịu đựng lớn.
Các sò công xuất dòng( Ti vi mầu)  thường có đấu thêm các diode
đệm ở trong song song với cực CE.

Sò công xuất dòng trong Ti vi mầu

5 – Phân cực cho Transistor

5.1 – Cấp điện cho Transistor ( Vcc – điện áp cung cấp )

Để sử dụng Transistor trong mạch ta cần phải cấp
cho nó một nguồn điện, tuỳ theo mục đích sử dụng mà nguồn điện được cấp
trực tiếp vào Transistor hay đi qua điện trở, cuộn dây v v… nguồn
điện Vcc cho Transistor được quy ước là nguồn cấp cho cực CE.

Cấp nguồn Vcc cho Transistor ngược và thuận

• Ta thấy rằng : Nếu Transistor là ngược NPN thì Vcc phải là nguồn dương (+), nếu Transistor là thuận PNP thì Vcc là nguồn âm (-)

5.2 – Định thiên ( phân cực ) cho Transistor .

* Định thiên : là cấp
một nguồn điện vào chân B ( qua trở định thiên) để đặt Transistor vào
trạng thái sẵn sàng hoạt động,  sẵn sàng khuyếch đại các tín hiệu
cho dù rất nhỏ.

* Tại sao phải định thiên cho Transistor nó mới sẵn sàng hoạt động ? :  Để hiếu được điều này ta hãy xét  hai sơ đồ trên :

• Ở trên là hai mạch sử dụng transistor để khuyếch đại
  tín hiệu, một mạch chân B không được định thiên và một mạch chân B được
  định thiên thông qua Rđt.

• Các nguồn tín hiệu đưa vào khuyếch đại thường có biên
  độ rất  nhỏ ( từ 0,05V đến 0,5V ) khi đưa vào chân B( đèn chưa có
  định thiên) các tín hiệu này không đủ để tạo ra dòng IBE ( đặc điểm mối P-N phaỉ có 0,6V mới có dòng chạy qua ) => vì vậy cũng không có dòng ICE =>  sụt áp trên Rg = 0V và điện áp ra chân C = Vcc

• Ở sơ đồ thứ 2 , Transistor có Rđt định thiên => có dòng IBE, khi đưa tín hiệu nhỏ vào chân B => làm cho dòng IBE tăng hoặc giảm => dòng ICE cũng
  tăng hoặc giảm , sụt áp trên Rg cũng thay đổi => và kết quả đầu ra
  ta thu được một tín hiệu tương tự đầu vào nhưng có biên độ lớn hơn.

=> Kết luận : Định thiên ( hay phân cực)  nghĩa là tạo một dòng điện IBE ban đầu, một sụt áp trên Rg ban đầu để khi có một nguồn tín hiệu yếu đi vào cực B , dòng IBE sẽ tăng hoặc giảm => dòng ICE cũng tăng hoặc giảm => dẫn đến sụt áp trên Rg cũng tăng hoặc giảm => và sụt áp này chính là tín hiệu ta cần lấy ra .

5.3 -  Một số mach định thiên khác .

* Mạch định thiên dùng hai nguồn điện khác nhau .

Mạch định thiên dùng hai nguồn điện khác nhau

* Mach định thiên có điện trở phân áp

Để có thể khuếch đại được nhiều nguồn tín hiệu mạnh yếu khác nhau, thì
mạch định thiên thường sử dụng thêm điện trở phân áp Rpa đấu từ B xuống
Mass.

Mạch định thiên có điện trở phân áp  Rpa

* Mạch định thiên có hồi tiếp .
Là
mạch có điện trở định thiên đấu từ đầu ra (cực C ) đến đầu vào ( cực
mạch này có tác dụng tăng độ ổn định cho mạch khuyếch đại khi hoạt động.