New Page 2 Vì điện áp cấp trước vẫn có 5V nên ta suy ra.
- Điện áp đầu vào 300V DC vẫn có, các linh kiện đầu vào tốt
- Nguồn cấp trước đã hoạt động tốt
- Các đèn công suất của nguồn chính không bị chập
Vì vậy hiện tượng hư hỏng ở trên là do những nguyên nhân sau đây.
- Mạch bảo vệ của nguồn chính bị hỏng hoặc hỏng IC bảo vệ (không
đưa được lệnh P.ON đến chân IC dao động) - Một trong các đèn khuếch đại đảo pha bị chập CE
- IC dao động của nguồn chính bị hỏng
- Một hoặc cả hai đèn công suất bị bong mối hàn
Phương pháp kiểm tra & sửa chữa
* Kiểm tra xem các đèn công suất có bị bong mối hàn không ?
* Dò ngược từ chân biến áp đảo pha về phía IC dao động để tìm hai đèn khuếch đại đảo pha, kiểm tra các đèn đảo pha nếu bị chập CE thì bạn thay đèn mới, nếu đèn tốt thì kiểm tra tiếp IC dao động như sau: Nếu IC dao động hoạt động tốt thì sẽ cho ra các chế độ điện áp như sau:
Điện áp của các đèn đảo pha khi nguồn ở chế độ chờ (khi lệnh P.ON có mức cao)
Điện áp của các đèn đảo pha khi nguồn ở chế độ hoạt động (khi lệnh P.ON có mức thấp = 0V)
Các bước sửa chữa cụ thể
1) Tạm thời đấu chập chân B và E của hai đèn công suất lại (để khoá không cho hai đèn hoạt động)
(Lưu ý - khi ép cho IC dao động hoạt động, khi đó mạch bảo vệ mất tác dụng, vì vậy khoá hai đèn công suất là để tránh trường hợp nguồn bị chập tải sẽ chết đèn công suất)
Hàn chập chân B vào chân E của hai đèn công suất để khoá lại khi ép cho IC dao động chạy
Đấu chập chân (4) của IC dao động xuống mass để ép cho IC dao động, sau đo kiểm tra các chế độ điện áp rồi đối chiếu với sơ đồ dưới đây.
- Chân 8 và chân 11 của IC - TL494 phải có 2,2V
- Chân C hai đèn đảo pha có khoảng 2,2V
- Chân E hai đèn đảo pha có khoảng 1,6V
=> Nếu các giá trị điện áp đúng như trên thì IC vẫn hoạt động, nếu các
chế độ điện áp bị sai đi là IC dao động bị hỏng
- Tạm thời đấu chập chân B và E của hai đèn công suất lại (để khoá không cho hai đèn hoạt động)
- Đấu chập chân số (4) của IC dao động TL494 xuống mass (để ép cho IC hoạt động)
- Đo điện áp ở xung quanh các đèn đảo pha phải có giá trị như trên là IC tốt, ngược lại là IC dao động hỏng
- Thay IC dao động (nếu các chế độ điện áp bị sai với sơ đồ trên)
- Thay IC bảo vệ (nếu điện áp đầu ra của IC dao động vẫn bình thường)
Một số câu hỏi thường gặp
Câu hỏi 1 - Khi nguồn ở chế độ chờ Stanby vì sao hai đèn đảo pha vẫn có điện áp đưa vào chân B
Trả lời: Các nguồn ATX hiện nay đều được thiết kế theo nguyên tắc - khi ở chế độ Stanby, IC dao động đưa ra điện áp một chiều khiến cho các đèn đảo pha dẫn bão hoà (có dòng khoảng 6mA đi qua đèn) lúc này dòng điện đi qua hai cuộn dây sơ cấp của biến áp có pha ngược nhau nên từ trường bị triệt tiêu, vì vậy điện áp đưa tới chân B các đèn công suất bằng 0V.
Câu hỏi 2: Vì sao phải chập chân B vào chân E để khoá các đèn công suất khi chập chân số (4) của IC dao động xuống mass
Trả lời:
- Khi chập chân (4) của IC dao động xuống mass, IC sẽ cho ra dao động kể cả khi nguồn có sự cố như quá dòng hay quá áp, vì vậy nếu ta không khoá hai đèn công suất thì có thể làm cho các đèn công suất bị hỏng nếu bên thứ cấp bị chập.
- Trường hợp bạn đã kiểm tra kỹ các đi ốt chỉnh lưu đầu ra mà không bị chập, bạn có thể để nguyên cho đèn công suất hoạt động, nếu khi chập chân (4) của IC dao động xuống mass mà nguồn chính hoạt động và cho điện áp ra bình thường thì bạn suy ra => mạch bảo vệ có sự cố, vì vậy không đưa được lệnh P.ON tới chân IC dao động.
Câu hỏi 3: Nếu một trong hai đèn khuếch đại đảo pha bị chập CE thì nguồn chính có hoạt động không ?
Trả lời: Nếu một trong hai đèn khuếch đại đảo pha bị chập CE thì nguồn chính không hoạt động được, khi đó quạt nguồn không quay, điện áp ra bằng 0
Câu hỏi 4: Nếu một đèn khuếch đại đảo pha bị bong mối hàn hoặc không hoạt động thì nguồn chính có hoạt động không ?
Trả lời: Ở trường hợp này vẫn có một đèn khuếch đại đảo pha hoạt động, vì vậy vẫn có một đèn công suất hoạt động nên điện áp ra vẫn có, tuy nhiên nguồn sẽ bị sụt áp khi có tải tiêu thụ.
Câu hỏi 5: Hướng dẫn cách kiểm tra IC dao động TL494
Trả lời: Để kiểm tra IC dao động TL494 bạn cần kiểm tra các thông tin sau đây:
- Điện áp cung cấp vào chân (12) phải có từ 10 đến 12V, nếu điện áp này thấp hơn thì có thể IC bị chập hoặc nguồn Stanby ra thiếu điện áp.
- Khi có điện áp vào chân (12) thì IC phải cho ra điện áp Vref = 5V ở chân (14), nếu không có điện áp này thì IC bị hỏng.
- Khi ta đấu lệnh P.ON (dây mầu xanh lá cây) xuống mass thì chân (4) của IC - TL494 phải có điện áp bằng 0 để kích hoạt cho dao động ra, nếu chân (4) có điện áp > 0 thì do hỏng mạch bảo vệ phí trước hoặc hỏng IC - LM339
- Ta có thể đấu chập chân (4) xuống mass để ép cho IC dao động hoạt động, khi đấu chập chân (4) xuống mass nếu không khoá các đèn công suất thì bạn cần kiểm tra kỹ các đi ốt chỉnh lưu điện áp ra.
* Sau khi có đủ các điều kiện như:
- Có 12V ở chân (12)
- Có 5V ở chân (14)
- Có 0V ở chân (4)
- Thì IC sẽ có dao động ra, để kiểm tra dao động này bạn hãy kiểm tra chế độ điện áp của các đèn đảo pha
- Nếu cả hai đèn đảo pha có điện áp như sau:
- Đo tại chân B đèn (tức chân 8 hoặc chân 11 của IC có khoảng 2,2V DC
- Đo tại chân E đèn có khoảng 1,6V DC
- Đo tại chân C của đèn có khoảng 2,2V DC
=> Thì suy ra là IC dao động đã cho tín hiệu dao động ra bình thường
Nếu chế độ điện áp của một hoặc cả hai đèn đảo pha ra bị sai so với điện áp trên là IC dao động bị hỏng.
Câu hỏi 6: Ta có thể đo được điện áp dao động tại chân đèn công suất không, nếu các đèn công suất không hoạt động thì dao động này có duy trì không?
Trả lời:
- Nếu có dao động ra điều khiển chân B đèn công suất mà các đèn này không hoạt động (ví dụ đèn hỏng hoặc ta tháo hai đèn công suất ra ngoài) thì dao động này chỉ tồn tại 1- 2 giây rồi tắt, nguyên nhân là do khi không thấy có điện áp ra => mạch bảo vệ sẽ hoạt động và ngắt dao động.
- Để dao động này duy trì khi đèn công suất không hoạt động (hoặc khi bạn tháo hai đèn công suất của nguồn chính ra ngoài) thì ta phải đấu chân (4) của IC dao động TL494 xuống mass
- Dao động đo được giữa B và E của các đèn công suất (khi đã tháo các đèn công suất ra ngoài và đã chập chân 4 của IC dao động TL494 xuống mass) là
khoảng 0,2V, thực tế thì biên độ dao động này cao hơn nhưng khi ta đo bằng đồng hồ thông thường thì chúng báo không chính xác do dao động này có tần
số rất cao khoảng vài chục KHz